Jak zadbać o wzrok i oczy dziecka oraz jakie oświetlenie sprzyja nauce.

W naszym codziennym życiu coraz trudniej uniknąć ekranów. Smartfony, tablety czy ekrany komputerów emitują szkodliwe dla oka promieniowanie HEV, które może negatywnie wpływać na nasz wzrok – przyczynia się do zmian zwyrodnieniowych w siatkówce oka. Dzieci, które rosną w świecie cyfrowym, są szczególnie narażone na ten rodzaj ekspozycji.

Promieniowanie HEV (High Energy Visible Light), nazywane również „światłem niebieskim”, jest emitowane przez naturalne źródła światła (np. słońce) oraz ekrany urządzeń elektronicznych. Światło to wnika głęboko w siatkówkę oka, powodując stopniowe uszkodzenia i zwiększając ryzyko wystąpienia schorzeń związanych z narządem wzroku.

Po drugie, światło dzienne jest niezbędne do regulacji naszego zegara biologicznego i oddziaływania na nasz rytm dobowy. Komórki w siatkówce oka, w szczególności wrażliwe na światło niebieskie, wpływają na obszar mózgu odpowiedzialny za nasz rytm dobowy regulujący naszą aktywność w ciągu dnia i regenerację w nocy.

Dobrze dobrane światło może zwiększyć zdolność skupienia ucznia podczas nauki nawet o 10-20%

Eksperci podkreślają, że ekspozycja oczu na intensywne światło może zwiększyć produkcję serotoniny w obszarze mózgu zwanego podwzgórzem.

Co więcej,  badania dowodzą również, że intensywne światło oddziałuje także na inne obszary mózgu odpowiedzialne za czujność i koncentrację. W świetle tych odkryć, naukowcy zastanawiają się, jak dokładnie światło wpływa na procesy uczenia się i zdolność koncentracji.

Różnice pomiędzy światłem naturalnym i sztucznym

Badania dotyczące analizy funkcji mózgu wykazują, że rodzaj światła, zwłaszcza jego spektrum, odgrywa kluczową rolę w interpretacji bodźców emocjonalnych. Komponent niebieski, dominujący w świetle naturalnym, intensyfikuje nasze reakcje na bodźce dźwiękowe o charakterze emocjonalnym. Tymczasem w tradycyjnym, sztucznym oświetleniu niestety często brakuje tego składnika.

Stwierdzono również, że światło słoneczne pobudza zdolności poznawcze, w tym funkcje wykonawcze, nie tylko u osób zmagających się z niedoborem snu. Ponadto, wykazano, że światło charakteryzujące się krótkimi długościami fal, intensywnością i wyższą temperaturą barwową potrafi obniżyć poziom melatoniny, zwiększyć czujność, zredukować uczucie senności, polepszyć koncentrację oraz skrócić czas reakcji.

Dodatkowe badania wykazały, że oświetlenie o wartości 500 luksów, w porównaniu z typowym o wartości 300 luksów, wpływa korzystnie na umiejętności w zakresie czytania, pisania oraz na zdolności matematyczne, zwłaszcza u uczniów z młodszych klas.

Ustalono również, że światło o zmiennej intensywności i odpowiedniej temperaturze barwowej  ma korzystny wpływ na zdrowie i rozwój młodych ludzi, wpływając pozytywnie na ich rozwój fizyczny, zdolność koncentracji oraz osiągnięcia edukacyjne.

Wszystko to prowadzi do jednoznacznego wniosku – odpowiednio dobrane oświetlenie podczas nauki może poprawić zdolność skupienia ucznia nawet o 10-20%.

Co to znaczy „odpowiednie” oświetlenie?

W debacie na ten temat, wielu ekspertów podkreśla walory światła naturalnego. Rekomendują, aby miejsce nauki było zlokalizowane jak najbliżej naturalnego źródła światła, najlepiej przy oknie. Należy przy tym uwzględnić stronę padania światła w zależności od preferowanej ręki – dla osób praworęcznych światło powinno padać z lewej strony, natomiast dla leworęcznych z prawej.

Obecnie znaczna część młodzieży spędza ponad 3/4 dnia w pomieszczeniach, co znacząco ogranicza ich dostęp do światła naturalnego. Ponadto, ze względu na nasze położenie geograficzne, przez znaczną część roku dzieci pracują i uczą się w sztucznym oświetleniu. W tych okolicznościach kluczowe jest zapewnienie im dobrze oświetlonego miejsca do nauki.

Mimo sentymentu do ciepłego światła tradycyjnych żarówek, dla stymulacji rozwoju poznawczego warto zastanowić się nad światłem o bardziej chłodnym odcieniu, zbliżonym do naturalnego światła dziennego.

Barwę światła określa się w jednostkach kelwinów (K). Wyższa liczba kelwinów wskazuje na chłodniejszy odcień. Dla przykładu, światło zachodzącego słońca to mniej więcej 2000 K, co stanowi ciepłą barwę. Natomiast światło słoneczne w ciągu dnia mieści się w przedziale 5000-5500 K. W związku z tym, specjaliści zalecają, aby sztuczne światło miało wartość w zakresie 3300-6500 K.

Najlepsze światło do nauki?

Najbardziej odpowiednie dla procesu nauki jest światło stymulujące aktywność mózgu, a więc takie, które ma wartość około 6500 K. Preferowane jest więc światło o chłodniejszej barwie, które sprzyja koncentracji i jasności umysłu. Z kolei zbyt ciepła barwa może prowadzić do uczucia zmęczenia i senności.

Optymalne oświetlenie biurkowe charakteryzuje się nie tylko właściwą barwą, ale również odpowiednią jasnością, którą mierzy się w lumenach (lm). Mimo, iż wyższa liczba lumenów oznacza jaśniejsze światło, to jednak zbyt intensywne oświetlenie może obciążać wzrok i niekorzystnie wpływać na oczy.

Optymalna jasność dla przestrzeni ucznia powinna oscylować wokół 1000 lumenów, co jest równoważne mocy tradycyjnej żarówki o wartości 75W.

Należy też zwrócić uwagę na kolorystykę powierzchni biurka: ciemne kolory pochłaniają światło, podczas gdy jasne je odbijają. W przypadku ciemniejszego biurka zalecane jest światło o mocy ok. 1500 lumenów, podczas gdy dla biurka w jaśniejszym odcieniu 1000 lm będzie wystarczające.

Kolejnym istotnym aspektem jest wskaźnik oddawania barw (CRI), który mierzy się w zakresie od 1 do 100. Im wyższa wartość, tym bardziej precyzyjne jest odwzorowanie kolorów przez światło, co przekłada się z kolei na komfort widzenia. Dla oświetlenia biurkowego zalecane jest, aby wskaźnik CRI wynosił przynajmniej 80, choć wartość wyższa jest bardziej pożądana.

Kiedy stosować oświetlenie sztuczne podczas nauki i wykonywania obowiązków?

Badania przeprowadzone przez holenderskich naukowców dowiodły, że jasne i intensywne światło, które dodaje energii, jest najbardziej efektywne w godzinach porannych. Pomaga uczniom dostosować się do rytmu dnia i utrzymuje wysoką koncentrację. Z biegiem godzin jego pozytywne działanie jednak słabnie.

W miarę upływu dnia zaleca się stopniowe redukowanie jasności światła. Ma to na celu złagodzenie uczucia irytacji czy wyczerpania, które mogą być skutkiem ciężkiej pracy umysłowej oraz spędzaniem dużej ilości godzin w placówce edukacyjnej. Delikatniejsza intensywność światła jest korzystna dla rozwijania twórczego myślenia.

Naukowcy z Holandii podjęli badania nad efektami dynamicznego oświetlenia w szkołach, zastanawiając się, jak różnorodne ustawienia światła, z uwzględnieniem zmian w natężeniu i kolorze, wpływają na uczniów podczas zajęć.

W trzech niezależnych eksperymentach z udziałem prawie 200 uczniów szkół podstawowych zaobserwowano, że światło o natężeniu około 600 lx i barwie 4000 K korzystnie wpływa na percepcję, zaangażowanie i nastrój uczniów.
Odpowiednio dostosowane oświetlenie w klasach wpływa korzystnie na efektywność nauki, koncentrację oraz płynność czytania uczniów. Specjaliści zauważyli, że w pomieszczeniach z dynamicznymi systemami oświetleniowymi uczniowie z biegiem czasu popełniali mniej błędów w testach i rzadziej przejawiali zachowania agresywne.

Eksperci podkreślają znaczenie właściwego oświetlenia, zwłaszcza w pierwszych latach edukacji elementarnej, gdy uczniowie rozwijają zdolność skupienia.

Jakie lampki biurkowe wybrać

Odkryj świat nowoczesnych rozwiązań oświetleniowych! Przedstawiamy naszą wyjątkową kolekcję lamp biurkowych, które nie tylko doskonale oświetlą Twoje przestrzenie, ale również zapewnią komfort i styl. Dowiedz się więcej o naszych innowacyjnych produktach, które są idealne zarówno do pracy, nauki, jak i relaksu. 

Gdzie kupić lampki biurkowe?